Ամեն առավոտ արթնանում, նայում ու ասում եմ՝ ո՞ւր էիր այդքան ժամանակ

Jean-Paul Existential Cafe-ում բացվել է վավերագրող լուսանկարիչ Գերման Ավագյանի «Ծանոթ դեմքերի քաղաք...20 տարի անց» ցուցահանդեսը, որը կտևի մինչև հունվարի 11-ը:

«Սա ցուցահանդես չէ, «մեսիջ է»,-ասում է լուսանկարիչն ու հաղորդագրության բացահայտումը թողնում յուրաքանչյուր դիտողի` շարունակելով.

«Այս խորագրով առաջին ցուցահանդեսից, որը տեղի ունեցավ 1994 թվականի հունիսին՝ Գրողների միությունում, 20 տարի է անցել ու ինձ հետաքրքիր էր, թե քաղաքը, դեմքերը փոխվե՞լ են արդյոք: Այստեղ ամեն ոք կարող է  ծանոթ  մարդու  գտնել, իսկ եթե չգտնի՝ ուրեմն կամ այս քաղաքից չէ, կամ սխալ տեղ է ապրում»:

Ծանոթ դեմքերի, նրանց ու մեր քաղաքի, Վազգեն Սարգսյանին ու մի շարք  մեծերին  լուսանկարելու  և այլ հարցերի շուրջ զրուցել ենք լուսանկարչի հետ:

Ո՞վ է այն ծանոթ դեմքը, ում առաջինն եք նկարել:

-Առաջին նկարն արվել է 1987 թվականին, իսկ ծանոթ դեմքը Միքայել Պողոսյանն է: Նկարը թանկ է ոչ միայն նրանով, որ Միքայելն է, այլև նրանով, որ նա հենված է մի բանի, որը ներկայացնում է այդ օրվա, ամսվա քաղաքի կյանքը՝ մշակութային լանդշաֆտը: Տեսնում եք՝ գրված է, թե ինչ է սպասվելու  հայաստանցիներին. Գոհար Գասպարյան, Սվետլանա Նավասարդյան….Հետաքրքիրն այն է, որ երբ նկարը գտա՝ չէի հիշում, թե երբ էի նկարել: Տեսնեմ՝ պաստառին գրված է 1987 թվականի հոկտեմբերի 27…

Ինչպիսի՞ն էր ծանոթ դեմքերի քաղաքն առաջ ու ինչպիսի՞ն է հիմա:

-Ես էլ եմ ուզում հասկանալ: Առաջ «Գոլդեն Թուլիփ» հյուրանոցի տեղում սրճարան կար, այնտեղ էին լինում Մհեր Մկրտչյանը, Հովհաննես Շիրազը և այլ մեծեր: Այն «հանճարի դարբնոց» էր...

Ի՞նչ կուզեիք, որ այն ժամանակվա քաղաքից հիմա լիներ:

-Մարդիկ, ովքեր հիմա չկան…

Իսկ նրանց փոխարինողների չե՞ք տեսնում:

Չէ, նրանց փոխարինել հնարավոր չէ:

Բազում ծանոթ դեմքերի մեջ նկատեցի նաև սպարապետին: Նրան  հե՞շտ էր լուսանկարել:

-Վազգեն Սարգսյանի հետ «Գարուն» ամսագրում և նույն սենյակում ենք աշխատել, իհարկե, հեշտ էր:

Մարդուն լուսանկարի միջոցով  ճիշտ  ներկայացնելու համար արդյո՞ք կարևոր է նրան ճանաչելը, ծանոթ լինելը…

-1999 թվականին մրցույթ կար՝  «Արտ միլլենլիում», որին մասնակցելու համար որոշեցի մարդկանց նկարել: Ես ու ընկերս ցուցակ կազմեցինք, որտեղ հայտնվեցին մարդիկ, որոնց ծանոթ չէինք:  Նրանցից էր, օրինակ դիրիժոր, Հայաստանի ազգային կամերային նվագախմբի նախկին գեղարվեստական ղեկավար Արամ Ղարաբեկյանը, որի մասին շատ քիչ բան  գիտեինք: Հարց ու փորձ արեցինք և պարզվեց, որ իմ ծանոթներից մեկը նրա մենեջերն է: Զանգեցի, տեղեկացրեցի, որ ցանկանում եմ նկարել նրան: Արամից շատ հետաքրքիր պատասխան ստացա: Ասաց՝ ուզում եմ իմանալ, թե դու ով ես,նկարներդ տուր՝ նայեմ: Ալբոմ ուղարկեցի, մեկ էլ կանչեց, շատ լավ դիմավորեց և զրույցի ժամանակ ասաց, որ իր պապն էլ է լուսանկարիչ եղել ու թույլ տվեց, որ իրեն նկարեմ: Ասել է, թե ես իրեն չգիտեի, բայց ստացվեց նկարել:

Ձեր հերոսները նաև հասարակ մարդիկ են: Եթե հայտնիների դեպքում այսպես, թե այնպես տեղեկանում ենք, թե ով ինչ է անում, կամ ինչ եղավ նրա հետ, ապա ոչ հայտնիների դեպքում մի փոքր այլ է: Օրինակ, երբևէ ցանկություն եղե՞լ է հետևել ու տեսնել, թե այս փոքրիկ տղան կամ աղջիկը, որը հայտնվել է Ձեր տեսադաշտում, ինչ ապագա ունեցավ:

-Օրինակ Արցախի վարչապետի մամլո խոսնակ Արտակ Բեգլարյանին նկարել եմ, երբ որ 10-11 տարեկան էր: Այդ ժամանակ զգում էի, որ շատ առաջ կգնա:

Իսկ հիմա կա՞ մեկը, որին նկարել եք ու գիտեք, որ շատ առաջ կգնա:

-Իհարկե…բայց  չեմ ասի…

Տեսնում եմ, որ շատ լավ լուսանկարչական ապարատ ունեք հիմա, իսկ այն տարիներին, խոսքը 80-ական թվականների մասին է, շատ բարդ է եղել: Ինչպե՞ս եք ձեռք բերել Ձեր առաջին լուսանկարչական ապարատը և ո՞րն է եղել առաջին լուսանկարը:

-Այն ժամանակ լուսանկարչական ապարատը շատ թանկ էր, երբեք չէի կարող ինձ նման ճոխություն թույլ տալ ու գնել: Սովետական «զիբիլ» լուսանկարչական ապարատ ունեի: Հիշում եմ՝ պարտքով գումար վերցեցի ու գնեցի: Երազում էլ չէի կարող տեսնել, որ հետագայում ճապոնական լուսանկարչական ապարատ եմ ունենալու: Ամեն առավոտ արթնանում եմ, նայում դրան ու ասում եմ՝ ո՞ւր էիր այդքան ժամանակ:

Իսկ ամենաառաջին լուսանկարը 1975 թվականին է եղել: Նկարել եմ հարզատներիս երեխաներին, իսկ հետո՝ 1987, 1988 թթ., բնություն եմ նկարել:

Ի դեպ, ավելի հեշտ է բնություն նկարե՞լ, թե՝ մարդկանց:

-Բնություն շատ դժվար է նկարել, դրա համար լուսանկարիչը պետք է գնա, վրան խփի ու ժամերով, օրերով սպասի: Հայաստանն այսօր լավ չի նկարվել: Գրքերում սիրողական մակարդակի նկարներ են: Վերջին 4-5 տարվա մեջ «Նորավանք»-ի բախտը բերել է, որովհետև տեր Սահակը սիրում է լուսանկարել  ու օրը 24 ժամ այնտեղ է և կարողանում է հարմար պահը «բռնել»:

Բացը լրացնելու համար քայլեր չե՞ք ձեռնարկում:

-Դրա համար գումար է պետք: Ես չեմ կարող ամիսներով մի տեղ մնալ: Պատվիրատուն, որ ցանկանում է ասենք ալբոմ տպել, պատրաստ չէ քեզ վճարել, որ ասենք, մեկ տարի մնաս, նկարես ու վերադառնաս: Ասում է՝ առ բենզինի գումարն ու գնա նկարի:

Ես բնության երևի 15-20 նկար ունեմ, որոնց ներքո շատ հանգիստ կարող եմ ստորագրել, որ բախտս բերել է, որ այս ժամին այդտեղ եմ եղել:

Ինչ կասեք՝ այժմյան լուսանկարչության մասին:

-Ես ինչ գործ ունեմ հիմիկվա լուսանկարիչների հետ: Քո ձեռքում գրիչ է, հարևանիդ ձեռքում էլ:  Հիմա երկուսդ էլ լրագրո՞ղ եք: Քննիչը, որը գալիս է դեպքի վայր ու դիակն է նկարում, ինքը լուսանկարի՞չ է: Նույն գրիչով կարող է գրվել «Պատերազմ և խաղաղություն»-ը, մյուսով, որը հարևանի ձեռքում է, նա կարող է ինչ-որ մեկի վրա «նյութ սարքել»:

Հարցազրույցը՝ Անի Կարապետյանի

http://asekose.am/hy_AM/news/9/176314-amen-aravot-artnanoum--nayoum-ou-asoum-em-our-eir-aydqan-jamanak.html