Նա ցանկացավ իմանալ, թե ինչից են բաղկացած աստղերը և ստեղծեց ռումբեր

110 տարի առաջ, 1903 թվականի հունվարի 12-ին ծնվեց մի մարդ, ով ԽՍՀՄ-ը վերածեց հզոր միջուկային կետի:

Իգոր Կուրչատովը իր օրագրերում խոստովանել է, որ դեռևս մանկուց է երազել իմանալ, թե որտեղից են աստղերը էներգիա ստանում: Այս  հետաքրքրությունները  բերեցին նրան, որ նա դարձավ Խորհրդային ատոմային ռումբի «հայրը»:

Նա ապրեց ընդամենը 57 տարի:Գործընկերների, անվանի գիտնականների շարքերում ամենաերիտասարդն էր: Գուցե դիտմամբ աճեցրել էր մորուք, որպեսզի տարիքով երևար: Նա ակադեմիկոս էր և ստացավ «Մորուք»  մականունը: 1932 թվականի Խորհրդային Միությունում  առաջիններից էր, որ սկսեց ուսումնասիրել ֆիզիկայի ատոմային մոլեկուլները: Նրա ղեկավարությամբ առաջինը ստեղծվեց հայրենասիրական ցիկլոտրոնայինը, եվրոպայում առաջինը ստեղծեց ատոմային ռեակտորը, ինչպես նաև աշխարհի առաջին համաձուլվածքային ռումբը: Նա հիմնադրեց և դարձավ ատոմային ինստիտուտի առաջին տնօրենը:

«Զրուցելով ակադեմիկոս Միխայիլ Սադովսկիմի հետ՝  նրանից լսեցի անսպասելի խոսքեր` «Կուրչատով-սա ինչ որ բացառություն է», որը բնության երևույթ է,-հիշել է կենսագրությունների առաջատար գիտաշխատո , «Կուրչատովը և իշխանությունները» գրքի հեղինակ Յուրի Սմիրնովը:

Իսկ ակադեմիկոս Բորիս Ռուշենբախն էլ ասել է,  որ նրա առաքելությունը ավելի բարձր է, քան այլ գիտնականի առաքելությունը. «Ի՞նչ է նա…մարշալ, որը 20 տարեկան էր, նրան նկատել է հենց ինքը`  «Խորհրդային ֆիզիկայի հայրը»` Աբրամ Իոֆեն:

Լենինգրադի ֆիզիկայի տեխնիկումից  իրենց կարիերան են սկսել ֆիզիկայի ոլորտում Նոբելյան մրցանակակիրներ Սեմենովը, Ալֆերովը, Արցիմովիչը, Ալիխանովը և այլք: Նրանցից յուրաքանչյուրը աշխատել է առաջին Խորհրդային ռումբը ստեղծելու գործում:

1943 թվականին Կուրչատովի գլխավորությամբ Մոսկվայում ստեղծվեց № 2 գաղտնի լաբորատորիան, հետագայում այն դարձավ ատոմային էներգիայի ինստիտուտ, իսկ այժմ այն Կուրչատովի անվան ազգային հետազոտությունների ինստիտուտն է: Սա մի կենտրոն է եղել, որտեղ ստեղծվել են  բացառիկ զենքեր: Հիրոսիմայի և Նագասակիի ռմբակոծությունից հետո աշխարհը դողաց: Երբ 1949 թվականի օգոստոի 29-ին Սեմիպալատյան դիրքերում վառվեց Խորհրդային առաջին ռումբը, աշխարհը հասկացավ, որ Խորհրդային Միությունը առաջատարն է: 4 տարի անց կուրչատովյան գործընկերները ստեղծեցին 400 տոննա ջրածնային ռումբ:

«Կուրչատովի  անմիջական գլխավորը եղել է Բերիան»,-ասում է Յուրի Սմիրնովը: Նույնիսկ առաջին ատոմային ռումբի փորձակումից հետո Բերիան նրան հարցրել է. «Ո՞վ է քո իրավահաջորդը»: Կուրչատովի գործունեությամբ հետաքրքրված  է եղել նաև Ստալինը: Ստալինը որպես երախտագիտության նշան նրան է նվիրել մեծ դիմանկար: Իսկ Խրուշչովը նրան ընդգրկել էր դեպի Անգլիա մեկնող պատվիրակության կազմում: Բայց, իհարկե ֆիզիկոսին հետևում էին: Ստալինը ասել է. «Մենք Կուրչատովին կտանք անսահմանափակ վարկեր, բայց կվերահսկենք նրան: Նրան բնորոշում էին  որպես գաղտնապահ, խորամանկ, շատ զգույշ և ունակ՝ կազմակերչական աշխատանքներ կատարելու: Այսօր Ֆրանսիան իրականացնում է Կորչատովի նախագիծը, որին միացել է նաև Ռուսաստանը. ստեղծել միջազգային փորձարարական ռեակտոր: Շնորհիվ նրա այսօր մարդկությունը կարող է ստեղծել անսպառ էներգիայի աղբյուր:

Աղբյուր՝ Կոմսամոլսկայա պրավդա