Սփյուռքի գրողը եթե գրում է հայերեն, նա պետք է լինի ՀԳՄ անդամ. Ավիկ Իսահակյան

Փետրվարի 21-ը մայրենի լեզվի միջազգային օրն է։ Ընդունվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Գլխավոր կոնֆերենցիայի 30-րդ սեսիայի որոշումով 1999 թվականի նոյեմբեր ամսին և նշվում է 2000 թվականի փետրվարի 21-ից։

Լեզուն յուրաքանչյուր ազգի ինքնակկերտման կարևորագույն գրավականներից մեկն է, նրա գոյության վկայագիրը։ Մեր ժողովուրդի համար մայրենի լեզուն ազգապահպան նշանակություն ունի, ինչպես հավատքը, մշակույթն ու հայ ընտանիքը։ Այսօր ՀՀ ԳԱԱ նախագահության նիստերի դահլիճում ՀՀ սփյուռքի նախարարության և ՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճառյանի անվան Լեզվի ինստիտուտի հետ համատեղ անցկացվող «Լեզվաքաղաքականության արդի խնդիրներ» խորագրով մեկնարկած գիտաժողովի մասնակից լեզվաբանների, գրականագետների ամեն մի ելույթի հիմքում այս գաղափարն էր, որի լիարժեք իր դերում հանդես գալու համար առկա են մի շարք խոչընդոտներ, որոնց լուծման ուղիներն էլ փորձեցին գտնել առաջին և ոչ վերջին այս գիտաժողովում։

Բացման խոսքով հանդես եկավ ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի տնօրեն, գրականագետ Ավիկ Իսահակյանը, ով իր խոսքում նշեց, որ հայոց լեզվի հիմախնդիրները վերջին 2-3 տասնամյակում շատ են կուտակվել։ Ինչ վերաբերում է նրա` «Սփյուռքահայ գրականության լեզվական հեռանկարները զեկույցին, պարոն Իսհակայանը ասաց, որ խորհրդային տարիներին չգիտեինք` ինչ է սփյուռքահայ գրականությունը։ «Կարծես թե արևմտահայ աշխարհից ծանր փաթեթ էր եկել։ Մեր ինստիտուտում կա սփյուռքահայ գրականության ուսումնասիրության բաժին։ Սփյուռքի գրականություն նշանակում է հին աշխարհի գրականություն։ Ծրագրել ենք տպագրել հին սփյուռքահայ գրականության հանրագիտարան»,-իր խոսքում նշեց գրականագետը` անդրադառնալով առանցքային մի քանի խնդիրների.

«Սփյուռքում սկսել են քիչ գրել հայերեն։ Դա առաջին հերթին դպրոցից է, իսկ հայկական դպրոց երեխային ուղարկելու համար ծնողը պետք է վճարի։ Այնպես պետք է արվի, որ դպրոցը կապվի երեխայի հետ։

Դժվար է սփյուռքում գիրք տպագրելը։ Կարևոր է, որ լավագույն սփյուռքահայ հեղինակների գրքերը տպագրվեն Հայաստանում, նոր ուղարկվեն այնտեղ։

Արևմտահայ, արևելահայ լեզուներ։ Սա հնարավորություն է տալիս, որ արևմտահայ գրականությունը շարունակի զարգանալ իր ուղով։ Պատկերացրեք` սրանք միացնենք, սարսափելի կլինի։ Պետք է թույլ տալ, որ համաչափ զարգանա։

Սփյուռքի գրողը նույն գրողն է։ Եթե գրում է հայերեն, նա պետք է լինի ՀԳՄ անդամ»,-իր ելույթում ասաց ն Ա. Իսահակյանը` կոչ անելով պահպանել հայոց լեզուն, որը հայագիտության մեջ շարժիչ ուժն է։

Գիտաժողովին ներկա էր ՀՀ Սփյուռքի նախարար Հրանուշ Հակոբյանը, ով շնորհավորեց բոլորիս Մայրենի լեզվի պետական տոնի առիթով. «Լեզուն համայն հայության գոյության և լինելիության հիմքն է։ Պետության հիմքը ընտանիքը, մշակույթը, լեզուն է։»,-ասաց նախարարը` նշելով, որ աններելի վիճակում է հրապարակային, պաշտոնական լեզուն։ «Ցավալի է մամուլի և հեռուստատեսության լեզուն, հատկապես սերիալների գռեհկաբանությունը։ Մեսրոպյան գիրը չի երևում գովազդային վահանակների վրա, էլեկտրոնային տարածքում։ Իսկ սփյուռքում հայ երիտասարդը սկսել է չխոսել հայերեն, մեծ են խառնամուսնությունները»,-ահազանգեց Հ. Հակոբյանը։

Նշենք, որ ՀՀ սփյուռքի նախարարությունը Հայաստանի գրողների միության հետ սահմանել է «Հակոբ Մեղապարտ» մեդալը, որով պարգևատրվեցին Ն.Ս.Օ.Տ. Ամենայն հայոց կաթողիկոս Գարեգին Բ.-ն, Մ. Մաշտոցի անվան մատենադարանի տնօրեն Հրաչյա Թամրազյանը, ԵՊՀ ռեկտոր Արամ Սիմոնյանը` Հայաստանում և Սփյուռքում մայրենիի պահպանության, տարածման ու զարգացման գործում նշանակալի ավանդի համար։

Անի Կարապետյան